ayse-ozkiper-001

Ayşe Özkiper

Üretim alanlarında, pek çok diğer etken gibi aydınlatma da doğrudan verimlilik ve sürdürülebilirlik üzerine etki eder. Aydınlatma, üretim çalışanlarını 2 şekilde etkiler;

1- Motivasyon/Huzur Hissi, yani çalışma arzusu

2- Güçlü görüş sayesinde iş güvenliği ve düşük hata maliyeti

Daha önceki yazılarımda da bahsettiğim gibi bu etkiyi yaratacak iyi bir aydınlatma sistemi işlevsel aydınlatma ilkelerine göre yapılır. Bu noktada aydınlatma tasarımcısı sistemi aşağıdaki  ana başlıklar üzerine kurmalıdır.

1- Işık dağılımı

Üretim alanlarında ışık dağılımı çalışma alanlarında homojen olmalıdır ve koridorlarla da yüksek kontrast yapmamalıdır. Üretim bantlarının üzerlerinde sürekli lineer ve paralel yerleştirilen aydınlatma hatları parlaklık açısından en uygun çözümü sunmaktadır. Bu noktada özellikle dikkat edilmesi gereken konu ise, üretim bandının veya üretimde kullanılan malzemelerin parlak malzemeler olması halinde oluşabilecek yansıma ve ışık patlamalarının çok olumsuz etkisinin olacağıdır.

Üretim bantlarında homojen aydınlatma sağlanabilmesi için dikey ışık kaynakları ilave etmek gerekebilir. Bu tür ışık kaynakları özellikle düşey yüzeylerde yazı, işaret vb. ayırt edilmesi gereken unsurların olduğu bölümlerde gereklidir. Elbette üretimin türüne bağlı olarak ışık şiddeti de değişkenlik arz edebilir. Küçük parçalarla çalışılan alanlarda güçlü, yansımasız, gölgesiz temiz bir aydınlatma sağlanmalıdır. Lojistik alanlarda ise makul bir aydınlatma seviyesi ile birlikte enerji tasarruflu ürünler öne çıkarılmalıdır. Özellikle üretim alanının giriş-çıkışlarında alan tam olarak aydınlatılmalıdır. Böylece yavaşlamadan ve kaza riski almadan taşıma ve yükleme işlemleri yapılabilir.

2- Işık rengi

Bildiğiniz gibi ışık rengi, nesneleri nasıl göreceğimizi doğrudan belirler. Bu nedenle üretim tipine uygun ışık rengi seçilmelidir. Yanlış seçimler, çalışanın yanılması ve bazı şeyleri gözden kaçırmasına neden olabilir. Renk ile çalışılan ürünlerde veya bölümlerde rengi geri verimi çok yüksek aydınlatma kaynakları ve doğal rengi algılamamızı sağlayacak ışık rengi tercih edilmelidir.

3- Sürdürülebilirlik

Üretim alanlarının çalışma saatleri aydınlatma elemanı seçimine doğrudan etki eder. Vardiya usulü çalışılan yerlerde aydınlatma sisteminin kullanım süresinin daha da uzun olacağı düşünülmelidir. Her durumda verimli ve enerji tasarrufu yüksek aydınlatma elemanları tercih edilmelidir.

Satın alma sırasında işletme maliyeti özellikle dikkate alınmalıdır. Üretim alanlarında kullanılan aydınlatma sisteminin işletme maliyeti çok kısa sürede yatırım maliyetinin üzerine çıkabilir. Hele de arıza halinde iş kaybı ve onarım maliyetleri de düşünüldüğünde, özellikle üretim bantlarının üzerlerinde kaliteli ürünlerin tercih edilmesi faydalı olacaktır. Bakım süreleri ve kolaylığı da aydınlatma tasarımı sırasında özenle ele alınmalıdır.

4-Güvenlik

Üretim alanlarında kullanılacak olan armatürlerin yapılan işin gerekliliklerine göre toza,suya,kimyasal buhara,neme ve patlama riskine karşı dayanıklı olması gereklidir. Örneğin yanıcı,patlayıcı ,parlayıcı maddelerle işlem yapan sanayi kolları,boya fabrikaları,petrol ürünleri üreten fabrikalar,depolar …

Sonuç: Sonuç olarak, üretim alanlarında kurulacak aydınlatma sistemlerinde, net, dengeli, gözü yormayan, enerji tasarrufu yüksek ve dayanıklı elemanlar tercih edilmelidir. En aydınlık, en ucuz, en kolay gibi sınıflamalardan uzak durularak optimize edilmiş bir sistem yaratılmalıdır.

Üretim Alanlarında Aydınlatma